Τα Τζαμαλιώτικα

Ο Μουσταφά Τζαμαλή έφυγε ως ανταλλάξιμος το 1923 ή το 1924. Καπνέμπορος του Βόλου που διατηρούσε μεγάλη αποθήκη στη συμβολή των οδών 2ας Νοεμβρίου και Ξενοφώντος. Με ένα περίεργο τρόπο το όνομα του όμως διασώθηκε.

Κι όχι μόνο ως το όνομα της αποθήκης που στεκόταν στη θέση της μέχρι το 1970. Κυρίως ως όνομα που δόθηκε σε μια γειτονιά της Νέας Ιωνίας, τα Τζαμαλιώτικα. Εκεί εγκαταστάθηκαν τον Μάρτιο του 1927 104 οικογένειες που μέχρι τότε έμεναν στην καπναποθήκη του Τζαμαλή. Πολλοί Σμυρνιοί, αλλά και Αιβαλιώτες και Φωκιανοί. Οι οικογένειες εγκαταστάθηκαν σε ισάριθμα, πολύ μικρά, μονόχωρα οικήματα-δωμάτια σε δύο οικοδομικά τετράγωνα μεταξύ των οδών Μ. Αλεξάνδρου, Ικονίου, Δορυλαίου και Μαγνησίας. Τα δωμάτια είχαν επιφάνεια 15 τ.μ., ελάχιστο οικόπεδο 22 έως 30 τ.μ., ήταν χτισμένα σε συστοιχίες με δίρριχτη στέγη με τους χώρους υγιεινής, τουαλέτα και πλυσταριό, στο κέντρο του τετραγώνου. Το χτίσιμο των σπιτιών έγινε με δαπάνες της Εθνικής Τράπεζας, προκειμένου να εκκενωθεί η αποθήκη, η οποία είχε περάσει στην ιδιοκτησία της. Τα Τζαμαλιώτικα ήταν τα μικρότερα οικήματα όλης της Νέας Ιωνίας. Η ύπαρξη κοινόχρηστων αποχωρητηρίων έκανε τη συμβίωση ακόμη πιο δύσκολη.

Σήμερα τα Τζαμαλιώτικα, όπως και τα Τετράγωνα και τα Γερμανικά, βρίσκονται σε ένα μεταίχμιο. Λιγοστοί ηλικιωμένοι κάτοικοι, σπίτια που δεν καλύπτουν σημερινές στεγαστικές ανάγκες. Για τους πρώτους κατοίκους των σπιτιών το 1927, όμως, ήταν σίγουρα μια ανακούφιση. Και μία βάση για δημιουργία και ζωή.

Η Χρύσα Αθανασίου γεννήθηκε το 1929 στη Νέα Ιωνία από γονείς προσφυγικής καταγωγής και θυμάται τη ζωή στα Τζαμαλιώτικα: 

«[...] ήρθαν οι ανθρώποι το είδαν από την αποθήκη, σου λέει παλάτι. Τουαλέτες ομαδικές, πλυσταριά ομαδικά. Πράγματα, καυγάδες, τέλος πάντων. [...] [Τα τζαμαλιώτικα] γιατί ήταν εκεί λεγόταν Τζαμαλή αποθήκη [..]»

Τεκμήρια

Χάρτης

Μεγάλου Αλεξάνδρου και Αρνιώτου