Νέα Ιωνία - Βόλος

Η πόλη του Βόλου από το τέλος του 19ου αιώνα εξελίχθηκε σε ένα σταθερά ανερχόμενο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο, με τη οικονομική της ανάπτυξη να στηρίζεται κυρίως στη βιομηχανία και το εμπόριο. Το λιμάνι της πόλης αποτέλεσε σημείο άφιξης προσφύγων σε διαδοχικές φάσεις από το 1921 έως το 1924.
Μεταξύ 1921 και 1924 ο Βόλος έγινε χώρος υποδοχής και εγκατάστασης μεγάλου αριθμού προσφύγων (11.945 σε σύνολο πληθυσμού 47.892 κατοίκων, σύμφωνα με την απογραφή του 1928) που προκάλεσε ο ελληνοτουρκικός πόλεμος της περιόδου 1919-1922.Η πόλη την περίοδο του Μεσοπολέμου, χάρη στην παρουσία των προσφύγων οι οποίοι στην πλειονότητά τους αποτέλεσαν φθηνό εργατικό δυναμικό, μετασχηματίζεται σε ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα της χώρας. Η ακμάζουσα βιομηχανία της πόλης έλκει τους ανθρώπους της υπαίθρου με τα θέλγητρα της αστικής ζωής και της εξασφάλισης μιας θέσης εργασίας.
ΣΤΑΣΕΙΣ
1

Η εγκατάσταση των προσφύγων στη Νέα Ιωνία

Η πόλη του Βόλου από το τέλος του 19ου αιώνα εξελίχθηκε σε ένα σταθερά ανερχόμενο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο, με τη οικονομική της ανάπτυξη να στηρίζεται κυρίως στη βιομηχανία και το εμπόριο. Το λιμάνι της πόλης αποτέλεσε σημείο άφιξης προσφύγων σε διαδοχικές φάσεις από το 1921 έως το 1924.

2

Η γέφυρα του Κραυσίδωνα

Ο Κραυσίδωνας αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς χείμαρρους του Βόλου, μαζί με τον Άναυρο και τον Ξηριά. Πηγάζει από το Πήλιο και καταλήγει στο λιμάνι της πόλης. Διασχίζει το βόρειο μέρος του Βόλου και αποτέλεσε το όριο, το σύνορο που χώριζε τον προσφυγικό συνοικισμό και μετέπειτα Δήμο της Νέας Ιωνίας, με τον Δήμο Παγασών.

3

Το «Φαρδύ»

Μόλις τριακόσια πενήντα μέτρα. Από την γέφυρα μέχρι την πλατεία. Ίδια χάραξη με την 2ας Νοεμβρίου, τον κεντρικό δρόμο του Βόλου, αλλά άλλο όνομα. Διαφορά και διαφορετικότητα. Ονόματα άλλαξε αρκετά. Χαλκηδόνος έως το 1949, Βασιλέως Παύλου έως το 1983, Λεωφόρος Ειρήνης έκτοτε. Για τους ντόπιους όμως είναι ο Φαρδύς ή το Φαρδύ.

4

Τα καταστήματα στο Φαρδύ

Το ζαχαροπλαστείο Βυζάντιο, το κρεοπωλείο του Σταματιάδη, το μπακάλικο, μετέπειτα πρατήριο πουλερικών και αυγών,του Γαρίτση, το αποικιακό του Μηνυσίου, το μαγαζί του Καραθανασόπουλου. Και άλλα ονόματα με άλλα μαγαζιά. Πολλά χάθηκαν. Λίγα επιβιώνουν. Μανάβικα, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, μπακάλικα, καφεκοπτεία, κουρεία, ψιλικά. Τα σινεμά στην Αβέρωφ, τα καφενεία, το ποδηλατάδικο.

6

Καλλιπόλεως 14, το προσφυγικό σπίτι της Κυριακής Μόσχου

Σε ένα από τα μικρά στενάκια της Νέας Ιωνίας, στην οδό Καλλιπόλεως στον αριθμό 14, βρίσκεται το σπίτι της Κυριακούλας Αντωνίου Μόσχου. Η Κυριακούλα ήρθε με τους γονείς της από το Εγγλεζονήσι της Μικράς Ασίας το 1922 όταν ήταν περίπου 11 χρονών.

7

Γειτονιά, νοιάξιμο, αλληλεγγύη

Η Κυριακή Μόσχου, πέρασε μεγάλο διάστημα των παιδικών της χρόνων στο σπίτι της γιαγιάς της, της Κυριακούλας Αντωνίου Μόσχου, στην οδό Καλλιπόλεως 14. Περιγράφει την γειτονιά των παιδικών της χρόνων στα σπίτια αυτά, που ήταν «το ένα μέσα στο άλλο»

8

Τα απομεινάρια του προσφυγικού σπιτιού της Δέσποινας Μουστάνη

Η Δέσποινα Μουστάνη, γεννήθηκε το 1880 στις Κυδωνίες (Αϊβαλί) του ομώνυμου καζά στο σαντζάκι της Σμύρνης. Ήρθε στο Βόλο, ως ανταλλάξιμη πρόσφυγας, το καλοκαίρι του 1924 μαζί με τα εφτά παιδιά της. Λίγους μήνες πριν είχε χάσει τον σύζυγό της Ευάγγελο Μουστάνη, ο οποίος δολοφονήθηκε από Τούρκο στο Αϊβαλί.

9

Από τη Νέα Ιωνία του Βόλου στη Γερμανία και πάλι πίσω

Ο Ευάγγελος Μουστάνης είναι αυτό που λέμε γέννημα θρέμμα της Νέας Ιωνίας. Πρωτότοκος γιος του Γεωργίου Μουστάνη από το Αϊβαλί και της Κωνσταντίας Καραβανάκη από την Πέργαμο της Μικράς Ασίας, γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία τον Αύγουστο του 1935.

10

Τα Τζαμαλιώτικα

Ο Μουσταφά Τζαμαλή έφυγε ως ανταλλάξιμος το 1923 ή το 1924. Καπνέμπορος του Βόλου που διατηρούσε μεγάλη αποθήκη στη συμβολή των οδών 2ας Νοεμβρίου και Ξενοφώντος. Με ένα περίεργο τρόπο το όνομα του όμως διασώθηκε.

11

Μετά τον πόλεμο: η Θεσσαλία στη Νέα Ιωνία και η Νέα Ιωνία στη Γερμανία

Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 ο πληθυσμός του πολεοδομικού συγκροτήματος του Βόλου αυξήθηκε κατά 18,5%. Το 1951 στο Βόλο και τη Νέα Ιωνία διέμεναν συνολικά 65.090 άνθρωποι. Μεγάλο ποσοστό της αύξησης οφειλόταν στην εσωτερική μετανάστευση που παρατηρήθηκε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας, αποτέλεσμα, κυρίως, του κλίματος τρομοκρατίας και των διώξεων από την ύπαιθρο  λόγω του εμφυλίου πολέμου.

12

Από Γυμναστικός Σύλλογος Προσφύγων Βόλου σε Νίκη Βόλου

Η έλευση των προσφύγων και η ίδρυση προσφυγικών αθλητικών σωματείων άλλαξε το πρόσωπο του ελληνικού αθλητισμού. Τα προσφυγικά αθλητικά σωματεία, μέρος της οργάνωσης των προσφύγων αρχικά, έγιναν στην πορεία συστατικό στοιχείο της προσφυγικής ταυτότητας.

13

Στα προσφυγικά σχολεία της Νέας Ιωνίας

Το σχολικό έτος 1924-1925 λειτούργησαν τα δύο πρώτα προσφυγικά σχολεία, κοντά στη σημερινή πλατεία Ευαγγελίστριας. Πρόκειται για το 1ο Προσφυγικό Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Βόλου (Τετρατάξιο) και το 1ο Προσφυγικό Σχολείο Θηλέων (Τριτάξιο). 

14

Η Eron από το Περμέτι

Μετά την πτώση του Ανατολικού Μπλοκ την δεκαετία του '90, εκατομμύρια άνθρωποι που ζούσαν στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη μετανάστευσαν. Η Ελλάδα, μια γειτονική χώρα με γρήγορους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης εκείνη την περίοδο, έγινε τόπος εγκατάστασης για χιλιάδες νεοφερμένους, κυρίως από την Αλβανία.

16

Οι Ρομά στη Νέα Ιωνία. «Οικείοι» και «ανοίκειοι» γείτονες

Άν ο συνοικισμός της Νέας Ιωνίας χωρίζεται από τον Βόλο με τον ποταμό Κραυσίδωνα υπάρχει άλλο ένα όριο εντός της Νέας Ιωνίας: οι σιδηροδρομικές γραμμές που χωρίζουν τον οικισμό του Αλιβερίου, όπου κατοικούν αποκλειστικά  Ρομά.

17

Η Ευαγγελίστρια. Ένας αιώνας μετακινήσεων στη Νέα Ιωνία του Βόλου

Ένα μόλις χρόνο μετά την πρώτη εγκατάσταση των προσφύγων στα Τετράγωνα, το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Παγασών αποφάσισε τον Δεκέμβριο του 1925, την ανέγερση ναού εντός του συνοικισμού της Νέας Ιωνίας, ύστερα από αίτημα των κατοίκων του.