Η γειτονιά της οδού Σαχτούρη

Οι εγκαταλειμμένες οικίες των οθωμανών κατοίκων πέρασαν στο Ελληνικό Δημόσιο και στη συνέχεια στην Εθνική Τράπεζα, η οποία τις δημοπράτησε. Τη διαχείρισή τους είχε στο ενδιάμεσο διάστημα το Γραφείο Δημοσίων Κτημάτων. Σε αυτό κατέφευγαν κάθε τόσο οι νέοι κάτοικοι για να αναφέρουν τις ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης και τις προστριβές που ανέκυπταν, να ζητήσουν κατανόηση για τυχόν αυθαίρετες προσθήκες βοηθητικών χώρων, να παραπονεθούν για τα υψηλά ενοίκια.

Τα περισσότερα από τα κτίρια της οδού Σαχτούρη, τριώροφες και διώροφες οικίες αλλά και μονόχωρα σπίτια κολλημένα στα τείχη, βρίσκονταν την εποχή εκείνη σε κακή κατάσταση. Αν μπορούμε να υποθέσουμε ότι πριν την ανταλλαγή τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά ανήκαν μάλλον σε εύπορους μουσουλμάνους και τα μικρότερα σε κατοίκους φτωχότερων τάξεων, μετά την ανταλλαγή τα πράγματα άλλαξαν: κάθε οικογένεια έπρεπε να τακτοποιηθεί σε ένα δωμάτιο, είτε σε χαμόσπιτο, είτε στις πιο ευρύχωρες οικίες. Αγράμματες και μόνες γυναίκες κατέθεταν αιτήσεις σε απλή, ανορθόγραφη γλώσσα, πρώην εύποροι έμποροι κατέθεταν τις δικές τους καλλιγραφημένες αιτήσεις σε άψογη καθαρεύουσα. Όλες και όλοι με τα ίδια αιτήματα: ένα επιπλέον δωμάτιο, λίγο καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, ένα πιο αξιοπρεπές ενοίκιο.

-«Επιδί κ. Διευθυντά είμαι πρόσφυξ και μένο εν υπέθρο, θερμώς παρακαλώ ημάς όπως μου χορηγηθή εις εμέ το Άνω δωμάτιον...»

- «Λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω υμίν ευσεβεστάτως ότι [...] διέμενον εν Προύσση επαγγελλόμενος τον έμπορον αποικιακών και την αντιπροσωπείαν εργοστασίου σιγαρέττων [...], εγκαταλείψας την εις εμπορεύματα κινητήν μου περιουσίαν, επίσης εγκατέλειψα εν Νεαπόλει, Σύλλατα και Κων/πόλει ακινήτους περιουσίας. Αφιχθείς ενταύθα εγκαταστάθην είς εν δωμάτιον τούρκου τινός ανταλλαξίμου...»

- «...επειδή δεν έχω μέρος δια να πλύνω τα φορέματα, σκάρωσα ένα μικρό πλυσταριό, από τενεκέδες. Προ δέκα ημερών ήλθεν το γραφείον πόλεως και το κατεδάφισε...»

- «τυγχάνω χήρα και απροστάτευτος, προστάτρια όμως μητρός γραίας 80 ετών και ετέρας αδελφής επίσης χήρας, όπου διαμένομεν τρεις γυναίκες απροστάτευτες εις ένα μικρόν δωμάτιον. Επειδή [...] τυγχάνωμεν εις άκρα φτώχεια [...] παρακαλούμε όπως διατάξητε την απαλλαγήν του υπερόγκου δι’ εμάς τας τρεις γυναίκας ενοικίου»

- «...το καθορισθέν μηνιαίο μίσθωμα είναι λίαν υπερβολικόν, καθότι το δωμάτιον πολύ μικρόν δεν δύναται να ονομασθή δωμάτιον αλλά κελλάριον και μόλις εν αυτώ στεγάζεται η οικογένειά μου»

- «είμαι πρόσφυξ, σύζυγος ενός γέροντος ανικάνου, ασθενούς και κατοικώ μετ’ αυτού εις εν ανήλιον και υγρόν δωμάτιον [...] αδυνατώ να πληρώσω το ενοίκιον των 50 δραχμών. Παρακαλώ όπως μου ορίσετε εν μικρόν ενοίκιον, όπως δύναμαι εγώ η πτωχή γραία να το πληρώνω. Η αιτούσα, αγράμματος»

Βιβλιογραφία

Μαρία Παζαρλή «Προς την Διεύθυνσιν του Γραφείου Δημοσίων Κτημάτων ενταύθα» στο Κτηματικές Ιστορίες από το Αρχείο της Κτηματικής Υπηρεσίας Νομού Θεσσαλονίκης, έκδοση ΕΚΕΠΠ-ΕΚΕΧΧΑΚ-Εθνική Χαρτοθήκη, Θεσσαλονίκη 2008