Η πλατεία Μουσχουντή

Η πυρκαγιά μέσα σε 32 ώρες έκαψε 9.500 σπίτια σε έκταση 1.000 στρεμμάτων και άφησε άστεγα πάνω από 70.000 άτομα, κυρίως έπληξε την εβραϊκή κοινότητα της πόλης, σε μικρότερο βαθμό τη μουσουλμανική κοινότητα και ελάχιστα επηρεάστηκαν οι γειτονιές της χριστιανικής ελληνικής κοινότητας. Μετά την πυρκαγιά ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος κάλεσε τον Γάλλο πολεοδόμο Ερνέστο Εμπράρ, ο οποίος σχεδίασε το νέο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης. Το σχέδιο του Εμπράρ εξαφάνισε τον πολυδαίδαλο χαρακτήρα της Οθωμανικής Θεσσαλονίκης, εφαρμόζοντας το ιπποδάμειο σύστημα, χαράσσοντας λεωφόρους και οργανώνοντας την πόλη σε μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα. Μόνο η Άνω Πόλη θυμίζει σήμερα την μορφή της Θεσσαλονίκης πριν την πυρκαγιά του 1917. Απέναντι από το σπίτι που ξεκίνησε η πυρκαγιά βρίσκονταν η κρήνη-βρύση Χορ Χορ Σου (κελαρυστό νερό), που πλέον δεν υπάρχει.

Σήμερα, η πλατεία Μουσχουντή αποτελεί την είσοδο προς στο κέντρο της πόλης από τις περιοχές Συκιές, Νεάπολη και την δυτική Άνω Πόλη. Στην πλατεία συχνάζουν κάτοικοι της περιοχής, χαμηλών οικονομικών στρωμάτων, με καταγωγή κυρίως από τα Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη και τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και νεοφερμένοι μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική. Συνοικιακά καταστήματα, αυτοσχέδια υπαίθρια καφενεία με τους κάτοικους να φέρνουν καρέκλες και τραπέζια, μπουγάδες στα μπαλκόνια των γκρίζων πολυκατοικιών, ορισμένα εναπομείναντα καστρόπληκτα κτίσματα στα βυζαντινο-οθωμανικά τείχη και κλειστά καταστήματα στο συγκρότημα της παλαιάς λαχανογοράς στο νότιο μέρος της πλατείας συνθέτουν ένα ιδιαίτερο «κατωφλιακό» σκηνικό – πέρασμα στο χώρο, στο χρόνο και στην ανθρωπογεωγραφία της πόλης.