Καλλιπόλεως 14, το προσφυγικό σπίτι της Κυριακής Μόσχου

Ο πατέρας της πεθαίνει νωρίς όπως και ο σύζυγός της. Έτσι, στο σπιτάκι αυτό η Κυριακούλα ζει με την μητέρα της, τη Μαριή, και τους δύο γιούς της, τον Σταύρο και τον Νίκο. Για να τα βγάλουν πέρα η Κυριακούλα δουλεύει τα επόμενα χρόνια ως κεντήστρα, πλύστρα, καθαρίστρια και εργάτρια στο εργοστάσιο του Ματσάγγου.

Την ιστορία της Κυριακούλας και του σπιτιού, στην Καλλιπόλεως 14, μας αφηγείται η Κυριακή Μόσχου, η εγγονή της. Το σπιτάκι είναι τώρα δικό της, της το άφησε η γιαγιά της, μαζί με το όνομά της και τις ιστορίες της:

«Το οποίο σπιτάκι ήταν πάρα πολύ μικρό. Ήταν μόνο το δωμάτιο ο μέσα από αυτό που είδαμε, το οποίο είναι δεν είναι 20τ.μ., μπροστά ήταν αυλίτσα και μετά η γιαγιά έχτισε και το μπροστινό δωμάτιο για να μπορέσουν να ζήσουν λίγο καλύτερα. Ο πατέρας της πέθανε σχετικά νωρίς, πέθανε πριν τον Πόλεμο του ΄40 και σε αυτό το σπιτάκι ουσιαστικά έμεινε με τη μητέρα της τη Μαριή και τα δύο της παιδιά, Νίκος -ο πρώτος- και Σταύρος ο πατέρας μου. Ο μπαμπάς μου το δωμάτιο το μπροστά, μου λέει ότι είχαν…στο πρώτο δωματιάκι, όταν το έφτιαξε η γιαγιά, ότι ήταν το κρεβάτι τους, το οποίο ήταν κάπως ψηλό και από κάτω είχαν κότες. Είχανε κότες. Έπρεπε να ζήσουν, έπρεπε να φάνε. Μιλάμε για πολύ μεγάλη φτώχεια. Και ο μπαμπάς μου σηκωνόταν το πρωί και του έλεγε η γιαγιά μου, η Μαριή: “Μπες βρε από κάτω, να δεις μήπως κάναν οι κότες κανένα αυγό”. Κατά τη δεκαετία του ΄70, έτσι όπως το θυμάμαι εγώ, υπήρχε ένα μπαουλοντίβανο όπου έβαζε η γιαγιά πάλι σκεπάσματα, κιλίμια κ.λπ. Κοιμόταν εκεί η γιαγιά, μέσα κοιμόταν ο θείος μου, μέχρι που ο άνθρωπος, νοίκιασε-έφυγε, αγόρασε δικό του σπίτι, κοιμόταν η γιαγιά στο μπαουλοντίβανο, υπήρχε ένα τραπεζάκι όπου τρώγανε…η σομπίτσα και η καρέκλα της γιαγιάς και η κουζινίτσα όπως την είδατε [..]»

Το σπίτι δεν το κάνουν σπίτι τα πολλά τετραγωνικά, οι μεγάλες βεράντες ή το άνετο σαλόνι. Ένα ανήλιαγο ισόγειο, 20 τετραγωνικών, με σκάφη αντί για μπανιέρα μπορεί να είναι ένα ολόκληρο βασίλειο χτισμένο πάνω στις σχέσεις, τις εμπειρίες, τη στοργή των ανθρώπων που το κατοικούν. Η ιστορία της Κυριακούλας Μόσχου είναι μια ιστορία εκτοπισμού, απώλειας, φτώχειας, σκληρής δουλειάς αλλά και δύναμης και αποφασιστικότητας και πείσματος να χτίσει μια καλύτερη ζωή. Είναι, όπως χαρακτηριστικά λέει και η εγγονή της, η κοινή ιστορία όλων των προσφύγων.